Mindfulness op het werk goed voor de productiviteit?

2 april 2020

In het onderwijs zijn ze ermee bezig, psychiatrische patiënten zouden er baat bij hebben en er is een wildgroei aan cursussen: mindfulness lijkt een blijvertje. De levenshouding maakt nu zelfs zijn opwachting op de werkvloer: ook in Nederland bieden meer en meer bedrijven het aan. http://nos.nl/op3/artikel/2033159-html

Nadat Ronald Morcus anderhalf jaar geleden zelf een mindfulnesscursus had gedaan, was hij om: bij zijn bedrijf is mindfulness tegenwoordig een standaard onderdeel van het HR-beleid. De algemeen directeur van marketingorganisatie Oxyma biedt zijn werknemers nu cursussen aan en heeft een stilteruimte ingericht waar ze zich kunnen terugtrekken. "Onze mensen zijn onze kracht", legt Morcus uit. "Ik vind het vanzelfsprekend dat we met hen goed willen omgaan."

Kan geen kwaad, zou je denken. Toch waarschuwen deskundigen: bedrijven zetten het soms om de verkeerde redenen in. "Het grote gevaar is dat bedrijven het puur inzetten in dienst van de doelen van het bedrijf, in plaats van voor het welzijn van de medewerker.” Dat zegt Anne Speckens, hoogleraar psychiatrie aan de Radboud Universiteit. Ze doet onderzoek naar mindfulness. “Ik begrijp de groeiende populariteit van mindfulness in het bedrijfsleven heel goed. We besteden een groot gedeelte van onze tijd aan werk en we staan steeds meer onder druk. Als je mensen kunt leren meer stil te staan bij wat ze voelen en denken en hoe ze omgaan met dingen, dan kan dat alleen maar een positief effect hebben op hun welzijn en op de werksfeer. En dus op het uiteindelijke product."

Anne Speckens zegt ook dat bedrijven het niet alleen moeten gebruiken om de stressbestendigheid van werknemers te verhogen. Het effect beperkt zich niet tot het zakelijke: het is de bedoeling dat ze zowel op werk als in privésfeer goed in hun vel zitten. Het is een langetermijninvestering." Met een workshopje van twee dagen ben je er niet. "Maar mindfulness is een vaardigheid. Het is iets wat je leert door het zelf te doen", zegt Speckens. Doen en blijven doen dus. “Mindfulness is geen quickfix voor je problemen, geen truc, geen makkelijke oplossing. Het is een methodiek die je je eigen moet maken, waardoor je echt op een andere manier in het leven komt te staan.”

In februari 2017 rond ik de 1,5 jarige post academische opleiding tot mindfulness trainer aan het Raboud Universitair Medisch Centrum af. Anne Speckens is als hoogleraar hieraan verbonden. https://www.radboudcentrumvoormindfulness.nl/ Juist vanwege deze genuanceerde en onderbouwde benadering van wat Mindfulness al dan niet voor individuen en organisaties kan betekenen. Mindfulness niet als quickfix voor alle problemen, wel als een manier waarop je wezenlijk anders in het leven kan komen te staan.

Een goede zaak maar de grote populariteit heeft dus ook een keerzijde. Meer en meer mensen gaan mindfulness cursussen aanbieden, in zowel professionele setting als daarbuiten. Het is van groot belang dat je als trainer goed gekwalificeerd bent. Deze constatering heeft ten grondslag gelegen aan het initiatief tot het vormgeven van deze 1,5 jarige post academische opleiding, die mindfulness trainers aflevert die zowel in de praktijk en in de theorie van mindfulness uitstekend geschoold zijn. De expertise en ervaring van zowel het centrum van Mindfulness van het Radboudumc als de Hogeschool Arnhem en Nijmegen biedt hiervoor een unieke uitgangspositie.

De opleiding stelt zich ten doel de deelnemers op te leiden tot liefdevolle, competente, deskundige en kritische mindfulness trainers.

Liefdevol is de grondhouding van waaruit de training gegeven wordt. Die grondhouding wordt gekarakteriseerd door een houding van openheid, acceptatie en mildheid.

Competentie draait om het mindfulness curriculum ”in de vingers hebben”. Mindfulness is niet iets dat je uit een boekje kunt leren of frontaal kunt overdragen. Tijdens de opleiding staat daarom het ervaring opdoen met mindfulness centraal, als deelnemer en als trainer.

Deskundigheid kenmerkt zich door een combinatie van goed trainerschap in de praktijk en het belang van de theoretische en wetenschappelijke basis van mindfulness. Als mindfulness trainer moet je op de hoogte zijn van de theorie waarop het curriculum gebaseerd is en de boeddhistische en cognitief-gedragstherapeutische achtergronden waaruit het voorkomt.

Mindfulness trainers moeten weten wat de laatste stand van zaken op het gebied van wetenschappelijke evidentie van mindfulness is. Evenals weten wat de toepasbaarheid, effectiviteit en werkingsmechanismen bij de verschillende doelgroepen zijn. Als trainer moet je wat wordt geschreven over mindfulness niet voor zoete koek slikken. Je moet de literatuur kritisch kunnen beschouwen en hier zelf een gefundeerd oordeel over vormen. Kortom als mindfulness trainer weten wat de waarde van mindfulness is en ook weten wanneer bescheidenheid past.